Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự gia tăng của các vấn đề môi trường như biến đổi khí hậu, suy giảm tài nguyên thiên nhiên, và ô nhiễm, khái niệm “kinh tế xanh” đã nổi lên như một mô hình phát triển mới, hướng đến sự bền vững và cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường. Đối với Việt Nam, một quốc gia đang phát triển với nền kinh tế phụ thuộc nhiều vào các ngành công nghiệp truyền thống và khai thác tài nguyên, việc chuyển đổi sang mô hình kinh tế xanh không chỉ là một lựa chọn mà còn là một nhu cầu cấp thiết. Vậy kinh tế xanh là gì? Tác động của nó đến kinh tế Việt Nam như thế nào?
Hãy cùng Vietlawyer tìm hiểu vấn đề này qua bài viết dưới đây:
1. Kinh tế xanh là gì?
Kinh tế xanh là một mô hình phát triển kinh tế bền vững, tập trung vào việc đảm bảo sự phát triển kinh tế đồng thời với bảo vệ môi trường và sử dụng hiệu quả tài nguyên thiên nhiên. Mô hình này không chỉ giảm thiểu phát thải carbon mà còn chú trọng đến việc cải thiện chất lượng cuộc sống và giảm thiểu rủi ro môi trường.
Theo Báo cáo "Hướng tới nền kinh tế xanh: Con đường phát triển bền vững và xóa đói giảm nghèo" của Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc (UNEP) năm 2011, kinh tế xanh là một mô hình phát triển giúp nâng cao chất lượng cuộc sống và thúc đẩy công bằng xã hội, đồng thời giảm thiểu đáng kể các nguy cơ về môi trường và khan hiếm tài nguyên sinh thái. Nói cách khác, kinh tế xanh là một nền kinh tế có mức phát thải carbon thấp, sử dụng tài nguyên một cách hiệu quả và đảm bảo tính bao trùm về mặt xã hội.
Từ cốt lõi của khái niệm kinh tế xanh, chúng ta thấy rằng mục tiêu của nó không chỉ dừng lại ở việc đạt được sự tăng trưởng kinh tế mà còn nhấn mạnh việc bảo vệ môi trường sống và duy trì tính bền vững lâu dài. Điều này đòi hỏi các chính sách và hoạt động kinh tế phải được xây dựng không chỉ để thúc đẩy tăng trưởng ngắn hạn mà còn để đảm bảo việc sử dụng tài nguyên thiên nhiên một cách hợp lý và bền vững.
Ngân hàng Thế giới (WB) trong năm 2012 đã mô tả kinh tế xanh là quá trình phát triển kinh tế trong đó tài nguyên thiên nhiên được sử dụng hiệu quả, giảm thiểu ô nhiễm và các tác động tiêu cực đến môi trường, tăng cường khả năng chống chịu trước các biến đổi tự nhiên, và củng cố vai trò của quản lý nhà nước trong việc bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên, nhằm ngăn chặn các thảm họa tự nhiên.
2. Tác động của kinh tế xanh đến kinh tế Việt Nam như thế nào?
Tác động của Kinh tế Xanh đến Kinh tế Việt Nam
Trong hơn một thập kỷ triển khai kinh tế xanh, Việt Nam đã đạt được những tiến bộ vượt bậc nhờ sự chỉ đạo của Đảng, Nhà nước và sự nhận thức ngày càng tăng của cộng đồng xã hội về tầm quan trọng của mô hình phát triển này. Tác động của kinh tế xanh đã lan tỏa sâu rộng, ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh của nền kinh tế Việt Nam.
2.1. Thay đổi hành vi sản xuất và tiêu dùng
Một trong những dấu ấn rõ rệt nhất của kinh tế xanh tại Việt Nam là sự thay đổi tích cực trong hành vi sản xuất và tiêu dùng. Các doanh nghiệp và người tiêu dùng ngày càng quan tâm hơn đến việc sử dụng các sản phẩm và dịch vụ thân thiện với môi trường. Các hoạt động sản xuất đã dần chuyển dịch sang các phương pháp ít gây hại cho môi trường hơn, từ việc sử dụng nguyên liệu sạch đến áp dụng công nghệ tiết kiệm năng lượng. Đồng thời, người tiêu dùng cũng ưu tiên lựa chọn các sản phẩm bền vững, có lợi cho sức khỏe và môi trường. Điều này đã tạo ra một vòng tuần hoàn tích cực, thúc đẩy sự phát triển của các ngành công nghiệp xanh và dịch vụ xanh, đồng thời góp phần xây dựng một nền kinh tế bền vững.
2.2. Cải thiện đời sống người dân và phát triển đô thị
Kinh tế xanh cũng đã đóng góp tích cực vào việc nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân Việt Nam. Sự phát triển của các khu đô thị mới, đặc biệt là các vùng nông thôn, không chỉ cải thiện hạ tầng cơ sở mà còn tạo ra các mô hình phát triển bền vững, giúp người dân tiếp cận với các dịch vụ công cộng chất lượng cao. Việc hình thành các vùng nông thôn mới với hạ tầng hiện đại và môi trường sống trong lành đã giúp cải thiện điều kiện sống của người dân, đồng thời góp phần giảm thiểu sự chênh lệch giữa thành thị và nông thôn.
2.3. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế
Năm 2021, dù chịu nhiều tác động từ đại dịch Covid-19, nền kinh tế Việt Nam vẫn đạt mức tăng trưởng 2,58%. Mặc dù con số này thấp hơn so với các năm trước, nhưng sự ổn định tương đối của nền kinh tế trong bối cảnh khủng hoảng toàn cầu đã thể hiện sức mạnh của mô hình phát triển kinh tế xanh. Cơ cấu kinh tế Việt Nam trong năm này cũng có sự chuyển dịch tích cực, với tỷ trọng ngành công nghiệp và dịch vụ tăng lên, trong khi tỷ trọng ngành nông, lâm nghiệp và thủy sản giảm dần. Sự chuyển dịch này phù hợp với định hướng phát triển kinh tế xanh của Chính phủ, hướng đến một nền kinh tế ít phụ thuộc vào các ngành truyền thống gây ô nhiễm, thay vào đó là các ngành công nghiệp sạch và dịch vụ có giá trị gia tăng cao.
2.4. Hỗ trợ từ cộng đồng quốc tế và Ngân hàng Thế giới
Quá trình phát triển kinh tế xanh của Việt Nam đã nhận được sự hỗ trợ đáng kể từ cộng đồng quốc tế, đặc biệt là từ Ngân hàng Thế giới (WB). Từ năm 1994 đến nay, WB đã cam kết hỗ trợ Việt Nam hơn 25,3 tỷ USD, tập trung vào các dự án công nghiệp xanh, năng lượng tái tạo, phát triển cơ sở hạ tầng bền vững, quản lý môi trường đô thị và ứng phó với biến đổi khí hậu. Sự hỗ trợ này không chỉ giúp Việt Nam có thêm nguồn lực để phát triển các dự án xanh mà còn góp phần nâng cao năng lực quản lý và điều hành của các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các chính sách kinh tế xanh.
2.5. Chuyển dịch cơ cấu lao động
Kinh tế xanh cũng đã tác động mạnh mẽ đến cơ cấu lao động tại Việt Nam. Theo xu hướng phát triển kinh tế xanh, cơ cấu lao động đang dần chuyển dịch từ nông nghiệp sang các ngành công nghiệp và dịch vụ phi nông nghiệp. Xu hướng này không chỉ phù hợp với mục tiêu xanh hóa nền kinh tế mà còn góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, sẵn sàng ứng dụng các thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư vào phát triển kinh tế. Điều này không chỉ tạo ra nhiều việc làm mới với thu nhập tốt hơn mà còn giúp nâng cao trình độ kỹ năng của lực lượng lao động, từ đó đóng góp vào sự phát triển bền vững của đất nước.
3. Kinh tế xanh có tác động tới mức lương người lao động hay không?
Căn cứ theo Điều 91 Bộ luật Lao động 2019 quy định:
Điều 91. Mức lương tối thiểu
1. Mức lương tối thiểu là mức lương thấp nhất được trả cho người lao động làm công việc giản đơn nhất trong điều kiện lao động bình thường nhằm bảo đảm mức sống tối thiểu của người lao động và gia đình họ, phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội.
2. Mức lương tối thiểu được xác lập theo vùng, ấn định theo tháng, giờ.
3. Mức lương tối thiểu được điều chỉnh dựa trên mức sống tối thiểu của người lao động và gia đình họ; tương quan giữa mức lương tối thiểu và mức lương trên thị trường; chỉ số giá tiêu dùng, tốc độ tăng trưởng kinh tế; quan hệ cung, cầu lao động; việc làm và thất nghiệp; năng suất lao động; khả năng chi trả của doanh nghiệp.
4. Chính phủ quy định chi tiết Điều này; quyết định và công bố mức lương tối thiểu trên cơ sở khuyến nghị của Hội đồng tiền lương quốc gia.
- Tốc độ tăng trưởng kinh tế:
Kinh tế xanh thúc đẩy sự tăng trưởng bền vững và ổn định, giúp nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên và giảm thiểu các tác động tiêu cực đến môi trường. Khi nền kinh tế phát triển theo hướng xanh, tốc độ tăng trưởng kinh tế có thể được duy trì ổn định, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho việc điều chỉnh mức lương tối thiểu tăng lên.
- Quan hệ cung cầu lao động:
Việc triển khai kinh tế xanh đòi hỏi sự chuyển đổi cơ cấu lao động, đặc biệt là từ các ngành công nghiệp truyền thống sang các ngành công nghiệp xanh và công nghệ cao. Điều này có thể tạo ra nhu cầu mới đối với các kỹ năng và trình độ lao động cao hơn, từ đó tác động tích cực đến việc làm và mức lương của người lao động. Khi nhu cầu lao động trong các ngành xanh tăng, mức lương có thể được điều chỉnh tăng lên để thu hút và giữ chân nhân lực.
- Năng suất lao động:
Kinh tế xanh khuyến khích việc áp dụng các công nghệ và quy trình sản xuất tiên tiến, giúp nâng cao năng suất lao động. Sự cải thiện này có thể dẫn đến tăng cường khả năng chi trả của doanh nghiệp, đồng thời tạo áp lực tăng lương để phản ánh đúng giá trị gia tăng mà người lao động mang lại.
- Chỉ số giá tiêu dùng và mức sống tối thiểu:
Một nền kinh tế xanh bền vững giúp kiểm soát lạm phát, ổn định giá cả và bảo vệ môi trường sống, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân. Khi mức sống tối thiểu của người lao động được nâng cao nhờ vào các lợi ích từ kinh tế xanh, mức lương tối thiểu cũng có thể được điều chỉnh để phù hợp với thực tế.
Kinh tế xanh là một mô hình phát triển bền vững, không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ môi trường mà còn mở ra nhiều cơ hội và thách thức cho nền kinh tế Việt Nam. Từ việc thu hút đầu tư, đa dạng hóa nền kinh tế, đến việc tạo ra việc làm mới và nâng cao chất lượng lao động, kinh tế xanh hứa hẹn mang lại những lợi ích dài hạn cho quốc gia. Tuy nhiên, để quá trình chuyển đổi này diễn ra thành công và toàn diện, Việt Nam cần có các chính sách hỗ trợ mạnh mẽ từ chính phủ, nhằm đảm bảo rằng lợi ích của kinh tế xanh được phân phối công bằng, và không có ai bị bỏ lại phía sau.
Trên đây là chia sẻ của Công ty Luật VietLawyer, với kinh nghiệm nhiều năm trong mọi lĩnh vực pháp lý, nếu khách hàng có nhu cầu tư vấn các vấn đề liên quan đến các vấn đề pháp lý khác, vui lòng liên hệ với chúng tôi qua website: https://vietlawyer.vn/ hoặc Hotline: 0927.625.666 để được tư vấn và giải đáp thắc mắc.
