Từ ngày 1/1/2026, Luật Việc làm sửa đổi chính thức có hiệu lực, mang theo hàng loạt thay đổi quan trọng trong chính sách bảo hiểm thất nghiệp (BHTN). Những điểm mới này hướng tới mục tiêu mở rộng độ bao phủ, nâng cao tính linh hoạt, minh bạch và đáp ứng tốt hơn với các biến động trên thị trường lao động.
1. Mức đóng chuyển sang tối đa 1%
Khác với quy định hiện hành là người lao động và người sử dụng lao động đều đóng 1% mỗi tháng, Luật hiện nay quy định mức đóng theo hướng "tối đa 1%". Cụ thể, người lao động sẽ vẫn đóng 1% lương tháng; chủ sử dụng lao động đóng tối đa 1% quỹ tiền lương tháng và Nhà nước hỗ trợ tối đa 1% từ ngân sách.
Việc quy định "tối đa" không đồng nghĩa với quyền tự chọn mức đóng mà Chính phủ sẽ ban hành mức cụ thể cho từng nhóm tham gia, phù hợp với điều kiện thực tiễn. Sự điều chỉnh này được đánh giá là hợp lý trong bối cảnh Quỹ BHTN kết dư lớn – hơn 64.300 tỷ đồng tính đến cuối năm 2024 nhằm ứng phó linh hoạt với các tình huống khẩn cấp như thiên tai, dịch bệnh, khủng hoảng kinh tế.
2. Mở rộng đối tượng tham gia
Một trong những điểm thay đổi quan trọng là mở rộng diện người lao động thuộc diện đóng BHTN. Theo đó, người lao động có hợp đồng từ đủ một tháng trở lên (trước đây là từ ba tháng trở lên) sẽ phải tham gia BHTN. Điều này bao gồm cả các hợp đồng mang tên gọi khác nhưng có tính chất trả công, có giám sát, quản lý.
Ngoài ra, những người làm việc không trọn thời gian, có mức lương bằng hoặc cao hơn mức lương tối thiểu vùng, người quản lý doanh nghiệp, thành viên ban điều hành, kiểm soát viên, giám đốc hợp tác xã hưởng lương… cũng được đưa vào diện tham gia.
Tùy thời kỳ, trên cơ sở đề xuất của Chính phủ mà Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định việc tham gia BHTN với những nhóm khác chưa trong diện đóng mà có việc làm, thu nhập ổn định, thường xuyên.
3. Cụ thể hóa tiền lương làm căn cứ đóng
Theo Luật Việc làm sửa đổi, với lao động khu vực công, tiền lương làm căn cứ đóng mỗi tháng theo chức vụ, chức danh, ngạch, bậc và các khoản phụ cấp chức vụ, thâm niên vượt khung, thâm niên nghề, hệ số chênh lệch bảo lưu lương (nếu có). Với khu vực tư, căn cứ đóng là tiền lương tháng gồm mức lương theo công việc hoặc chức danh, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác được thỏa thuận trả thường xuyên, ổn định trong mỗi kỳ trả. Việc quy định cụ thể hơn nhằm đồng bộ với Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi.
Mức lương làm căn cứ đóng tối đa bằng 20 lần lương tối thiểu vùng do Chính phủ công bố tại thời điểm đóng. Trường hợp người lao động bị tạm đình chỉ hoặc tạm giam, hai bên tạm dừng đóng và sẽ truy đóng lại nếu có truy lĩnh lương.
4. Quản lý dữ liệu lao động bằng hệ thống điện tử
Luật sửa đổi quy định về đăng ký lao động và cơ sở dữ liệu người lao động, được kết nối và đồng bộ với Cơ sở dữ liệu tổng hợp quốc gia, Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và các cơ sở dữ liệu khác. Thông tin gồm họ tên, ngày sinh, số định danh, trình độ học vấn, tình trạng việc làm, nhu cầu lao động, dữ liệu BHTN, BHXH… sẽ được thu thập và cập nhật đầy đủ.
Cơ sở dữ liệu về người lao động được xây dựng và quản lý tập trung, thống nhất toàn quốc theo quy định của pháp luật về dữ liệu. Chính phủ sẽ quy định chi tiết hồ sơ, thủ tục, nơi đăng ký lao động, tiếp nhận, kết nối, chia sẻ và sử dụng cơ sở dữ liệu này.
Luật Việc làm sửa đổi năm 2026 mang đến nhiều cải cách toàn diện về bảo hiểm thất nghiệp. Đây được xem là bước tiến lớn trong việc hiện đại hóa chính sách an sinh, đảm bảo quyền lợi cho người lao động và tạo điều kiện cho việc điều hành, hỗ trợ hiệu quả trong các tình huống biến động của thị trường lao động.
Trên đây là tư vấn của Công ty Luật Phương Bình. Quý khách hàng có thắc mắc vui lòng liên hệ: 0927.625.666 để được Luật sư tư vấn.