Trong quá trình khởi sự kinh doanh, việc lựa chọn loại hình doanh nghiệp phù hợp là một trong những quyết định quan trọng hàng đầu. Tại Việt Nam, hai mô hình phổ biến và được nhiều nhà đầu tư quan tâm nhất là Công ty TNHH (Trách nhiệm hữu hạn) và Công ty cổ phần. Cả hai đều có cơ sở pháp lý rõ ràng, mang lại lợi thế về mặt pháp lý và kinh doanh nhưng cũng tồn tại những khác biệt đáng kể về cơ cấu tổ chức, cách thức quản lý và khả năng huy động vốn. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn để đưa ra lựa chọn phù hợp với mục tiêu và quy mô hoạt động của mình.
1. Công ty TNHH là gì?
Công ty TNHH, viết tắt từ “Công ty Trách nhiệm Hữu hạn”, là một trong những loại hình doanh nghiệp phổ biến nhất tại Việt Nam, đặc biệt thích hợp cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Đặc trưng nổi bật của loại hình này là các thành viên chỉ chịu trách nhiệm đối với các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác trong phạm vi số vốn đã góp vào công ty. Điều này giúp giới hạn rủi ro tài chính cá nhân và bảo vệ tài sản riêng của các thành viên.
Công ty TNHH có thể do một cá nhân thành lập (công ty TNHH một thành viên) hoặc từ hai đến tối đa 50 thành viên (công ty TNHH hai thành viên trở lên). Các thành viên có thể là cá nhân hoặc tổ chức, và việc chuyển nhượng phần vốn góp phải tuân thủ điều lệ công ty và quy định của pháp luật. Về mặt tổ chức, công ty TNHH thường có Hội đồng thành viên, Chủ tịch Hội đồng thành viên, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc, và có thể có Ban kiểm soát nếu công ty có từ 11 thành viên trở lên.
Một ưu điểm lớn của công ty TNHH là tính linh hoạt trong quản trị. Các quyết định quan trọng được thông qua tại Hội đồng thành viên, nơi quyền biểu quyết được xác lập dựa trên tỷ lệ vốn góp, đảm bảo tính minh bạch và đồng thuận giữa các thành viên.
2. Công ty cổ phần là gì?
Công ty cổ phần là mô hình doanh nghiệp được tổ chức trên cơ sở chia vốn điều lệ thành nhiều phần bằng nhau, gọi là cổ phần. Chủ sở hữu cổ phần được gọi là cổ đông và họ chỉ chịu trách nhiệm trong phạm vi vốn đã góp vào công ty.
Một đặc điểm đáng chú ý của công ty cổ phần là khả năng huy động vốn rộng lớn thông qua việc phát hành cổ phiếu ra công chúng. Đây là lợi thế giúp công ty cổ phần mở rộng quy mô và thu hút đầu tư nhanh chóng, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển nhượng cổ phần thông qua thị trường chứng khoán hoặc giao dịch dân sự.
Về cơ cấu tổ chức, công ty cổ phần được điều hành thông qua các thiết chế: Đại hội đồng cổ đông, Hội đồng quản trị, Ban giám đốc và Ban kiểm soát. Đại hội đồng cổ đông giữ vai trò quyết định cao nhất, có quyền thông qua các vấn đề chiến lược như sửa đổi điều lệ, bầu hoặc bãi nhiệm thành viên Hội đồng quản trị và phê duyệt phương án tài chính.
Công ty cổ phần chịu sự điều chỉnh chặt chẽ của Luật Doanh nghiệp, đặc biệt về nghĩa vụ công khai thông tin tài chính, kiểm toán và quản trị doanh nghiệp, nhằm đảm bảo quyền lợi cho cổ đông và các bên liên quan.
3. Những điểm giống nhau
Cả công ty TNHH và công ty cổ phần đều là pháp nhân độc lập, có quyền và nghĩa vụ riêng biệt theo quy định pháp luật. Cả hai loại hình đều được thành lập dựa trên cơ sở vốn góp – là vốn điều lệ – từ các thành viên (ở công ty TNHH) hoặc cổ đông (ở công ty cổ phần). Hai mô hình doanh nghiệp này đều vận hành với mục tiêu kinh doanh rõ ràng: tối đa hóa lợi nhuận trong khuôn khổ pháp luật.
Bên cạnh đó, cả hai đều chịu sự điều chỉnh của Luật Doanh nghiệp, buộc phải tuân thủ các quy định về thuế, kế toán và công bố thông tin phù hợp với quy mô và bản chất của mình. Điều này giúp đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm pháp lý của doanh nghiệp đối với nhà đầu tư, cơ quan quản lý nhà nước và xã hội.
4. Những điểm khác nhau
Đặc điểm
Công ty TNHH
Công ty cổ phần
Số lượng thành viên
Có thể có từ 1 đến 50 thành viên
Có từ 3 cổ đông trở lên, không hạn chế số lượng tối đa
Vốn điều lệ
Được chia thành nhiều phần bằng nhau gọi là vốn góp
Được chia thành nhiều phần bằng nhau gọi là cổ phần
Cơ cấu tổ chức
Có một mô hình:
Hội đồng thành viên, Chủ tịch Hội đồng thành viên, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc, Ban kiểm soát (công ty có ít hơn 11 thành viên không bắt buộc thành lập Ban kiểm soát)
Có hai mô hình:
a) Đại hội đồng cổ đông, Hội đồng quản trị, Ban kiểm soát, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc (công ty có dưới 11 cổ đông và các cổ đông là tổ chức giữ dưới 50% tổng số cổ phần thì không bắt buộc phải có Ban kiểm soát);
b) Đại hội đồng cổ đông, Hội đồng quản trị, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc (ít nhất 20% số thành viên Hội đồng quản trị là thành viên độc lập và có Ban kiểm toán nội bộ trực thuộc Hội đồng quản trị).
Góp vốn
Góp đủ và đúng loại tài sản như đã cam kết trong thời hạn 90 ngày, kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp. Chỉ được góp bằng tài sản khác nếu được sự tán thành của đa số thành viên còn lại.
Góp đủ số vốn đã đăng ký góp trong thời hạn 90 ngày kể từ ngày công ty được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp. Các cổ đông sáng lập phải cùng nhau đăng ký mua ít nhất 20% tổng số cổ phần phổ thông được quyền chào bán tại thời điểm đăng ký doanh nghiệp.
Quyền hạn của thành viên/cổ đông
Thành viên có quyền ngang nhau
Cổ đông có quyền và nghĩa vụ khác nhau tùy theo loại cổ phần sở hữu
Khả năng huy động vốn
Không được phát hành cổ phiếu
Có thể phát hành cổ phiếu ra công chúng
Trên đây là tư vấn của Công ty Luật Phương Bình. Quý khách hàng có thắc mắc vui lòng liên hệ: 0927.625.666 để được Luật sư tư vấn.