Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024, có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, đã có những điều chỉnh quan trọng liên quan đến việc rút bảo hiểm xã hội (BHXH) một lần. Theo đó, điều kiện, trường hợp được rút BHXH một lần sẽ bị thu hẹp hơn so với trước đây, nhằm khuyến khích người lao động tiếp tục tham gia BHXH để đủ điều kiện hưởng lương hưu, qua đó bảo đảm an sinh xã hội bền vững.
1. Những đối tượng được rút BHXH một lần
Theo Điều 70 Luật Bảo hiểm xã hội 2024, các đối tượng được rút BHXH một lần gồm hai nhóm: người tham gia BHXH bắt buộc và người tham gia BHXH tự nguyện.
a) Đối với người tham gia BHXH bắt buộc (khoản 1 Điều 2):
Người lao động đủ tuổi nghỉ hưu nhưng chưa đủ 15 năm đóng BHXH. Nếu không rút BHXH một lần, họ có thể lựa chọn hưởng trợ cấp hằng tháng theo quy định.
Người ra nước ngoài để định cư.
Người mắc bệnh hiểm nghèo như ung thư, AIDS, bại liệt, xơ gan mất bù, lao nặng.
Người bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên hoặc người khuyết tật đặc biệt nặng.
Người có thời gian đóng BHXH trước ngày 1/7/2025 nhưng sau 12 tháng không còn tham gia BHXH bắt buộc hoặc tự nguyện và có thời gian đóng dưới 20 năm.
Người phục viên, xuất ngũ, thôi việc mà không còn thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc hoặc tự nguyện và không đủ điều kiện hưởng lương hưu.
b) Đối với người tham gia BHXH tự nguyện (khoản 2 Điều 2):
Người đủ tuổi hưởng lương hưu nhưng chưa đóng đủ 15 năm BHXH.
Người mắc bệnh hiểm nghèo như ung thư, AIDS, bại liệt, xơ gan mất bù.
Người suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên hoặc là người khuyết tật đặc biệt nặng.
Người đủ điều kiện hưởng lương hưu nhưng không còn cư trú tại Việt Nam.
Người chấm dứt hợp đồng lao động, giấy phép hoặc chứng chỉ hành nghề mà không được gia hạn.
2. Những trường hợp không được rút BHXH một lần
Luật mới tiếp tục cho phép rút BHXH một lần, nhưng quy định rõ giới hạn áp dụng đối với từng nhóm người lao động, đặc biệt là những người bắt đầu tham gia BHXH từ ngày 1/7/2025.
a) Người đã tham gia BHXH trước ngày 1/7/2025:
Những người lao động thuộc nhóm này, nếu đã chấm dứt tham gia BHXH và sau 12 tháng không còn thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc hoặc tự nguyện, có thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm và có đề nghị, sẽ vẫn được rút BHXH một lần theo quy định hiện hành. Quy định này giúp bảo đảm quyền lợi của người lao động đã tham gia trước thời điểm luật có hiệu lực.
b) Người bắt đầu tham gia BHXH từ ngày 1/7/2025 trở đi:
Người lao động trong nhóm này chỉ được rút BHXH một lần nếu thuộc một trong các trường hợp đặc biệt sau:
Đủ tuổi hưởng lương hưu nhưng chưa đủ 15 năm đóng BHXH.
Ra nước ngoài để định cư.
Mắc các bệnh hiểm nghèo như ung thư, bại liệt, xơ gan mất bù, lao nặng, AIDS.
Suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên hoặc là người khuyết tật đặc biệt nặng.
Điểm thay đổi quan trọng là: người lao động bắt đầu tham gia BHXH từ ngày 1/7/2025, nếu nghỉ việc, không tiếp tục tham gia BHXH trong 12 tháng và có thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm, thì sẽ không được rút BHXH một lần nữa, trừ các trường hợp đặc biệt nêu trên.
3. Điều kiện để được rút BHXH một lần
Theo Luật Bảo hiểm xã hội 2024, việc rút BHXH một lần sau ngày 1/7/2025 vẫn được duy trì nhưng với những điều kiện chặt chẽ hơn. Một số người lao động có thể hiểu lầm rằng sau thời điểm này sẽ không còn được rút BHXH một lần, tuy nhiên thực tế pháp luật vẫn cho phép, miễn là người lao động đáp ứng đầy đủ các điều kiện cụ thể.
Đối với người lao động đã tham gia BHXH trước ngày 1/7/2025:
Đã chấm dứt việc tham gia BHXH.
Sau 12 tháng không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc và cũng không tham gia BHXH tự nguyện.
Có thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm.
Có đề nghị hưởng BHXH một lần.
Điều này có nghĩa là, người lao động đã tham gia BHXH trước ngày Luật có hiệu lực, bao gồm cả những người mới bắt đầu tham gia ngay sát ngày 30/6/2025, vẫn được rút BHXH một lần nếu đáp ứng đủ bốn điều kiện nêu trên.
Đối với người bắt đầu tham gia BHXH từ ngày 1/7/2025:
Việc rút BHXH một lần chỉ còn áp dụng trong các trường hợp đặc biệt sau:
Đủ tuổi hưởng lương hưu nhưng chưa đủ 15 năm đóng BHXH.
Ra nước ngoài định cư.
Mắc các bệnh nghiêm trọng như ung thư, bại liệt, xơ gan mất bù, lao nặng, AIDS.
Người bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên hoặc người khuyết tật đặc biệt nặng.
Vì vậy, những người lao động thuộc nhóm này nếu nghỉ việc và sau 12 tháng không tiếp tục tham gia BHXH, dù có thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm, vẫn không được rút BHXH một lần nếu không rơi vào các trường hợp đặc biệt nói trên.
Trên đây là tư vấn của Công ty Luật Phương Bình. Quý khách hàng có thắc mắc vui lòng liên hệ: 0927.625.666 để được Luật sư tư vấn.